XIII. Kiedy
dziecko może być dopuszczone do przyjmowania Komunii Św.?
W realiach polskich
kwestia I Komunii św. jest niekiedy przyczyną napięć między rodzicami,
zatroskanymi o rozbudowaną zewnętrzną oprawę tej uroczystości, i duszpasterzami,
którzy starają się zwracać szczególną uwagę na dobre wewnętrzne przygotowanie
dziecka na spotkanie z Chrystusem w Eucharystii. Wyrazem troski o właściwe
przygotowanie dziecka do tego szczególnego, indywidualnego spotkania jest
m.in. wiek dziecka dopuszczanego do I Komunii św. Zasadniczo uroczystość ta ma
miejsce na zakończenie II klasy szkoły podstawowej, a w niektórych parafiach
nawet trzeciej. Tylko nieliczne parafie decydują się na tzw. „wczesną Komunię
Św.", kiedy to dziecko, najczęściej w niewielkiej grupie, przygotowywane
jest do przyjęcia Pana Jezusa w młodszym wieku. Powszechne prawo kościelne
pozwala dopuszczać dzieci do Komunii Św., gdy posiadają wystarczające
rozeznanie i są dokładnie przygotowane, tak by stosownie do swojej możliwości
rozumiały tajemnicę Chrystusa oraz mogły z wiarą i pobożnością przyjąć Ciało
Chrystusa.
Kościół wskazuje na
rodziców bądź opiekunów oraz proboszcza jako na odpowiedzialnych za właściwe
przygotowanie kandydata do I Komunii św. poprzedzonej spowiedzią
sakramentalną. Proboszcz ma ponadto obowiązek czuwać nad tym, by do Stołu Pańskiego
nie dopuszczać dzieci, które, jego zdaniem, nie są wystarczająco przygotowane
lub nie osiągnęły jeszcze używania rozumu. Jest tradycją Kościoła łacińskiego,
że dopuszcza do Komunii sakramentalnej dzieci, które mają używanie rozumu.
Domniemywa się, że następuje to wraz z ukończeniem siódmego roku życia.
Akceptuje się jednak
pewną szczególną sytuację, kiedy poziom stawianych wymagań obniża się w sposób
maksymalny. Jest to niebezpieczeństwo śmierci dziecka. W takim przypadku
wystarczy, że kandydat do przyjęcia I Komunii św. potrafi odróżnić Ciało
Chrystusa od zwykłego chleba i może z szacunkiem przyjąć Eucharystię. Poza
przepisami dotyczącymi Kościoła powszechnego można doszukać się pewnych
uściśleń i wyjaśnień związanych z dniem I Komunii św. także w prawie partykularnym.
Arcybiskup poznański 22 listopada 1996 roku podpisał dekret, w którym m.in.
postanawia:
1. Uroczystość Pierwszej
Komunii świętej dzieci należy urządzać w parafii w okresie wiosennym — tzn. w
maju lub w czerwcu (przed wakacjami szkolnymi).
2. Pierwsza Komunia święta
— zgodnie z polskim zwyczajem — powinna być udzielana dzieciom w sposób
uroczysty, wyłącznie w niedzielę, w godzinach przedpołudniowych, z
wykluczeniem innego dnia tygodnia.
3. Pierwsza Komunia święta
dzieci należy do najważniejszych uroczystości parafialnych, dlatego należy
dołożyć wszelkich starań, aby zarówno wystrój świątyni, jak i sam przebieg
liturgii eucharystycznej był godny i odświętny.
4. Duszpasterze zachęcą
rodziców, aby na uroczystość Pierwszej Komunii świętej swego dziecka zaprosili
rodziców chrzestnych.
5. Należy praktykować tzw.
,piały tydzień ", przedłużający przeżycia minionej niedzieli i
pogłębiający kult eucharystyczny.
6. Do pierwszej Komunii
świętej dzieci mają być ubrane odświętnie, według miejscowego zwyczaju (...).
7. Należy zrezygnować z
takiej formy przystępowania dzieci do Pierwszej Komunii świętej, która wiązałaby
się z upokorzeniem czy nawet napiętnowaniem dziecka, w przypadku gdy rodzice z
powodu przeszkody nie mogą przyjąć Komunii świętej.
8. Zachowując należną
świeckim katolikom autonomię w zakresie spraw, które ich dotyczą - duszpasterze
zachęcą rodziców, aby na przyjęciu pierwszo komunijnym nie było napojów
alkoholowych. Sprawę tę należy omówić wyłącznie z rodzicami.
9. Dla uniknięcia pomówień
ze strony środowisk wrogich Kościołowi — należy zlecić świeckim, wybranym z
grona rodziców, zbieranie ofiar na kwiaty do dekoracji kościoła oraz
pośredniczenie w zakupie okolicznościowych dewocjonaliów, jeśli zachodzi taka
potrzeba.